چهارشنبه 5 آبان 1395

هات تپ روی چه سیالاتی ممکن نیست؟

هات تپ خطوط لوله و مخازن دارای پیچیدگیها و حساسیتها، و نیز طبعاً خطرات خاص خود است. از این رو انجام احتیاطات ویژه و تدابیر خاص برای هر عملیات مخصوص از مهمترین نکات در انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ محسوب میشود. اصولاً واحدهای مجری عملیات هات تپ بمحضدریافت سفارش ابتدا به ساکن در خصوص امکان سنجی انجام عملیات هات تپ با توجه به مشخصات فنی سفارش شده به بحث مینشینند. در این مرحله براوردی از امکان انجام کار، و در صورت تأیید امکان‌سنجی، تخمینی از روشها و طریقه انجام هات تپ انجام میشود و پس از تدوین دستورالعملها، مراحل انجام فرایند هات تپ به صورت عملیاتی آغاز میشود.

مجری هات تپ باید با لحاظ کردن تمامی متغیرها، امکان و شرایط انجام عملیات هات تپ را آنالیز کند. یکی از این متغیرها که نقشی مهم در خصوص اتخاذ روش انجام کار گرم هات تپ دارد نوع سیال درون لوله است. اصولاً انجام هات تپ روی خطوط لوله حاوی انواع سیالات امکانپذیر است، مشروط بر این که مشخصات فنی، خطرات ایمنی، و وجوه عملیاتی کار به صورت دقیق مورد سنجش قرار گرفته شده باشد.

البته سیالاتی وجود دارند که انجام هات تپ برای خطوط لوله حاوی آنها توصیه نمیشود، مگر آن که احتیاطات و توجهات دقیق در خصوص اروند انجام عملیات از پیش در نظر گرفته شده باشند. اتخاذ تصمیم در خصوص امکان یا عدم امکان هات تپ روی چنین خطوط لوله ای مشروط به دانش فنی و تخصص مجری عملیات هات تپ، و نیز تعهد کاری و اخلاق حرفه ای وی دارد. در صورتی که انجام هات تپ روی سیال به خصوصی با فشار و دمای مشخص امکانپذیر نیست، انجام انشعاب گرم هات تپ روی آن هرگز به صلاح نبوده و بر مجری هات تپ است که کارفرما و مشتری را نسبت به عواقب چنین کاری مطلع سازد. اما در صورتی که با اتخاذ تدابیری ویژه انجام عملیات هات تپ امکانپذیر است، انجام کار با صلاحدید کارفرما و تدوین تدابیر ویژه مجاز خواهد بود. سیالاتی که برای انجام هات تپ نیازمند توجهات ویژه میباشند و مجریان باید در خصوص آنها حساسیت خاص داشته باشند بشرح زیر میباشند:

- استیلن                         

- هوا                             

- آمینها                         

- بوتادین

- اتیلن                           

- رسوبات راکتیو                        

- مواد بسیار سمی           

- مواد بسیار خورنده

- اسیدها                                    

- خطوط فاقد جریان       

- کلریدها                      

- اکسیژن غنی شده

- پری اکسیدها                 

- هیدروژن                     

- ترکیبات کامپوزیتی      

- گاز ترش

- آمونیاک                    

- خلاء                          

- خطوط فلیر                  

- ال پی جیها

خطر نفوذپذیر بالای این سیالات از یک سو، و ماهیت سمی یا آسیب‌زای آنها از سوی دیگر باعث می شود شرایط انجام عملیات هات تپ در خصوص آن‌ها کمی دشوارتر شود. از آنجایی که انشعاب گرم هات تپ فرایندهایی نظیر جوشکاری روی خط لوله حاوی جریان سیال را شامل می‌شود، هر گونه نفوذ حوضچه جوش به درون لوله و درگیر شدن آن با سیال مربوطه، آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر بر مجموعه وارد خواهد آورد. در خصوص خطوط لوله فاقد سیال یا دارای محیط خلاء این خطر از آنجا نشأت می‌گیرد که حین جوشکاری اسپلیت تی روی لوله و خصوصاً حین انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ روی لوله، بدلیل دسترس‌پذیر نبودن محل جوش یا برش، امکان سرد و خنک کردن محیط وجود ندارد و از این رو حرارت ایجاد شده می‌تواند منشاأ انفجار و احتراق باشد. بنابراین این قسم خطوط لوله نیز خطرات ویژه خود را دارا هستند.

بطور کلی بدون تدوین دستورالعملی جامع که تمامی متغیرهای کارگرم هات تپ و ملاحظات فنی و ایمنی مربوط به آن را لحاظ نکرده باشند، انجام عملیات بهیچ عنوان توجیه نخواهد داشت. چه‌بسا سپردن کار به کارفرما بمنظور قطع جریان سیال و انشعاب‌گیری، بهترین و حرفهای ترین تصمیمی باشد که یک مجری و پیمانکار عملیات هات تپ می‌تواند گرفته باشد. وقتی شرایط کاری به گونه‌ای باشد که عملیات هات تپ امکان‌پذیر نیست، هات تپ کاران باید تعهد اخلاق حرفه‌ای خود را رعایت کرده و از انجام عملیات چشم‌پوشی کنند.